روابط ایران و عربستان: از خصومتهای تاریخی تا تعاملات دیپلماتیک در دوران تحولات نوین
سه شنبه ۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
پس از سالها تنش و رقابت، سفر وزیر دفاع عربستان به تهران، بارقههای امید برای فصل نوینی در روابط ایران و عربستان را روشن کرد. این رویداد، با توجه به تغییرات ژئوپلیتیکی منطقه و نیاز هر دو کشور به همکاری، میتواند گامی مهم در راستای ثبات و توسعه پایدار باشد.روابط ایران و عربستان، همواره در لایههای درونی خود، آمیختهای از رقابت، سوءظن، منازعه پنهان و گاه دیپلماسی پرنوسان بوده است. این رابطه اگرچه در ظاهر، تابعی از قواعد رایج دیپلماتیک است، اما در باطن، پیوند خورده با هویتهای متخاصم و منازعههای ایدئولوژیک و تمدنی. دو قدرت بزرگ منطقهای که هر یک خود را به نوعی وارث حقانیت در نظم منطقهای میدانند، از نخستین روزهای پس از انقلاب اسلامی ایران، وارد دورهای از مواجهه تدریجی و گاه آشکار شدند. اگرچه در دهههای گذشته، فرازهایی از گفتوگو و نزدیکی هم دیده شده، اما بستر اصلی این رابطه، همچنان از جنس رقابت و کشمکش بوده است.در دوران ریاستجمهوری آیتالله هاشمی رفسنجانی، نوعی تعادل محتاطانه در سیاست خارجی ایران حاکم بود. او بهخوبی میدانست که کشور پس از هشت سال جنگ، بیش از هر چیز به بازسازی اقتصادی و ترمیم چهرهاش در سطح بینالملل نیاز دارد. از همین رو، سیاست تنشزدایی را در دستور کار قرار داد. عربستان در آن مقطع، هم شریک نفتی مهمی بود و هم بازیگری که میتوانست بر مناسبات ایران با جهان عرب تأثیر بگذارد.