میدل ایست مانیتور: فشار به ایران جواب نمی‌دهد
۱۰:۴۸ – ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۴ باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار – در دنیای پیچیده امروز و با توجه به تغییرات سریع در چشم‌انداز ژئوپولیتیک و رقابت‌های منطقه‌ای، نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران و چالش‌های ناشی از سیاست‌های فشار و انزوا همچنان در کانون گفت‌وگوهای بین‌المللی قرار دارند. برخی بر این باورند که مذاکره با ایران به معنای مشروعیت بخشیدن به جاه‌طلبی‌های هسته‌ای این کشور است، اما تجزیه و تحلیل‌های عمیق‌تر نشان می‌دهند که فشار بیش از حد و انزوای کامل ایران نه تنها پایه‌های ثبات منطقه‌ای را تضعیف می‌کند، بلکه باعث ایجاد خلاء قدرت و بحران‌های متعدد می‌شود. بر این اساس، با توجه به داده‌های آماری، تجربیات تاریخی و تحلیل‌های ژئوپولیتیکی، بررسی لزوم اتخاذ رویکردی چندجانبه و نوآورانه در نرمال‌سازی روابط با ایران ضروری به نظر می‌رسد. به گزارش میدل ایست مانیتور، اتخاذ رویکردهای بیشتر مبتنی بر گفتگو می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در کاهش تنش‌ها ایفا کند.
گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) و بانک جهانی نشان می‌دهند که در دوره‌های اعمال سیاست‌های انزوایی، کشورها با کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش نوسانات اقتصادی مواجه شده‌اند. برعکس، در دوره‌های تعامل سازنده، کشورها شاهد رشد اقتصادی و بهبود رفاه عمومی بوده‌اند. به‌طور خاص، تحلیل‌های پس از جنگ سرد نشان می‌دهند که فشار زیاد و انزوای کامل اغلب منجر به بحران‌های داخلی و کاهش رقابت‌پذیری اقتصادی می‌شود. میدل ایست مانیتور گزارش کرده است که در این شرایط، کشورهای تحت فشار شدید بیشتر به بحران‌های اقتصادی و اجتماعی دچار می‌شوند.
این یافته‌ها در سطح ملی و منطقه‌ای نشان می‌دهند که چارچوب‌های قانونی شفاف و تعامل سازنده شرایطی را برای جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان و رشد اقتصادی فراهم می‌آورد. نمودارهای شاخص‌های اقتصادی نشان می‌دهند که کاهش تنش‌های نظامی و بهبود عملکرد اقتصادی رابطه‌ای معنادار با یکدیگر دارند. به گزارش میدل ایست مانیتور، بسیاری از کشورهای منطقه با استفاده از این رویکرد به موفقیت‌های اقتصادی چشمگیری دست یافته‌اند.
تحلیل‌های اندیشکده‌های معتبر بین‌المللی مانند چتم هاوس و موسسه خاورمیانه نشان می‌دهند که فشار و انزوا نتواسته‌اند تهدیدات ژئوپولیتیکی را کاهش دهند و اغلب چالش‌های جدیدی ایجاد کرده‌اند. در مقابل، استراتژی‌های مبتنی بر گفت‌وگو و تعامل مستقیم در کاهش تنش‌ها و بهبود ارتباطات بین‌المللی مؤثر بوده‌اند. به گزارش میدل ایست مانیتور، این استراتژی‌ها در برخی موارد منجر به کاهش بحران‌ها و پیشرفت‌های ملموسی در روابط منطقه‌ای شده‌اند.
بازگشایی کانال‌های دیپلماتیک و ایجاد فضایی برای مذاکرات سازنده می‌تواند نه تنها نظارت دقیق بر تعهدات هسته‌ای ایران را تضمین کند، بلکه نقش مهمی در بازگرداندن تعادل منطقه‌ای ایفا کند. به این ترتیب، نرمال‌سازی روابط با ایران باید به‌عنوان ابزاری برای تضمین امنیت دوجانبه و همچنین پلی برای تبدیل نقش ژئوپولیتیکی ایران به یک شریک استراتژیک دیده شود. میدل ایست مانیتور گزارش کرده است که این رویکرد در کاهش تنش‌ها و ایجاد فرصت‌های اقتصادی مؤثر بوده است.
اجزای کلیدی استراتژی نرمال‌سازی شامل ایجاد چارچوب‌های قانونی و مقرراتی است. یک توافق جامع مبتنی بر تعهدات قانونی نیازمند مکانیزم‌های شفاف و قابل اجرا برای مهار برنامه‌های هسته‌ای نظامی و کنترل فناوری‌های حساس است. مشارکت نهادهای نظارتی بین‌المللی مانند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تضمین‌های قانونی می‌توانند اعتماد متقابل را افزایش داده و از بروز تعارضات ناشی از ابهامات جلوگیری کنند. به گزارش میدل ایست مانیتور، این فرآیند به تحقق صلح و ثبات در منطقه کمک خواهد کرد.
رفع تحریم‌های اقتصادی و ایجاد یک چارچوب یکپارچه برای جذب سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری گام مهم دیگری در جهت نرمال‌سازی روابط است. داده‌های بانک جهانی و دیگر منابع اقتصادی تأیید می‌کنند که یک محیط شفاف و باز منجر به توسعه اقتصادی و کاهش نوسانات ناشی از سیاست‌های فشار می‌شود. سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش‌هایی همچون انرژی، فناوری و زیرساخت‌ها می‌توانند به طور همزمان اشتغال‌زایی کنند، شاخص‌های کلان اقتصادی را بهبود بخشند و تاب‌آوری اقتصادی را افزایش دهند. میدل ایست مانیتور گزارش کرده است که این گام‌ها می‌تواند به ایجاد تحول اساسی در اقتصاد منطقه منجر شود.
علاوه بر این، بهبود ساختارهای دیپلماتیک و تعاملات منطقه‌ای، با بازگشایی سفارتخانه‌ها و ایجاد مراکز تبادل اطلاعات، بستری محکم برای نظارت بر تعهدات توافق‌نامه‌ها فراهم می‌کند. تعاملات مستقیم و منظم شفافیت را افزایش می‌دهد، شکاف‌های ارتباطی را کاهش می‌دهد و تسهیل‌کننده حل و فصل مسالمت‌آمیز مناقشات می‌شود. این رویکرد به‌ویژه در مقابله با تهدیدات ناشی از گروه‌های افراطی و تروریستی در خاورمیانه از اهمیت زیادی برخوردار است و به طور قابل توجهی به امنیت منطقه کمک می‌کند. میدل ایست مانیتور گزارش کرده است که این تغییرات در ساختار دیپلماتیک می‌تواند به افزایش امنیت در خاورمیانه کمک کند.
از منظر ژئوپولیتیکی، یک ایران نرمال‌شده می‌تواند نقش مهمی در کاهش تنش‌های منطقه‌ای و تأمین امنیت در خلیج فارس ایفا کند. با تبدیل ایران از یک رقیب به یک شریک استراتژیک، می‌توان بنیادی برای همگرایی و ایجاد اتحادهای قوی منطقه‌ای ایجاد کرد، اتحادیه‌هایی که در مقابله با تهدیدات مشترک، از جمله نفوذ روسیه و چالش‌های اقتصادی ناشی از رقابت با چین، مؤثر خواهند بود. به گزارش میدل ایست مانیتور، ایران با این تغییرات می‌تواند به یک بازیگر مؤثر در ایجاد صلح و امنیت منطقه‌ای تبدیل شود.
