راز نیم‌قرن در فضا فاش شد؛ کاسموس ۴۸۲ در اقیانوس هند سقوط کرد!
اقتصاد100- کاوشگر کاسموس ۴۸۲، بازمانده‌ای از مسابقه فضایی جنگ سرد و مأموریت ناکام شوروی برای فرود روی سیاره زهره، پس از ۵۳ سال سرگردانی در مدار زمین، سرانجام بدون خسارت در اقیانوس هند سقوط کرد.
کاوشگر فضایی کاسموس ۴۸۲ که یادگار دوران رقابت‌های فضایی جنگ سرد بود، در روز شنبه و در ساعت ۰۲:۲۴ به وقت ساحل شرقی آمریکا (۰۹:۵۴ به وقت ایران)، پس از بیش از نیم قرن سرگردانی بالاخره وارد جو زمین شد و در آب‌های اقیانوس هند، نزدیک به غرب جاکارتا اندونزی فرود آمد؛ فرودی که خوشبختانه بدون هیچگونه خسارت و آسیب جانی همراه بود. هنوز مشخص نیست که این کاوشگر هنگام رسیدن به سطح آب، به‌طور کامل سالم مانده است یا نه.
ماجرای پرتاب ناموفق کاسموس ۴۸۲
کاسموس ۴۸۲ در سال ۱۹۷۲ توسط اتحاد جماهیر شوروی پرتاب شد و قرار بود بخشی از برنامه ونرا باشد که با هدف گردآوری اطلاعات از سیاره ناهید انجام می‌شد. اما به‌دلیل وقوع مشکل در مرحله فوقانی موشک سایوز، این مأموریت شکست خورد و کاسموس ۴۸۲ تنها توانست وارد مداری بیضوی به دور زمین شود. حالا، پس از گذشت بیش از ۵۰ سال، این فضاپیما فاصله‌ای کمتر از ۸ هزار کیلومتر از محل اولیه پرتاب خود در پایگاه بایکونور قزاقستان دارد.
تأیید سقوط کاسموس ۴۸۲
سازمان فضایی روسیه روسکاسموس در مورد این رویداد اعلام کرد:
“فضاپیمای کاسموس ۴۸۲ پایان مسیر خود را طی کرد؛ از مدار خارج شد و در اقیانوس هند سقوط کرد. فرود این فضاپیما توسط سامانه هشدار خودکار برای موقعیت‌های خطرناک در فضای نزدیک زمین ثبت و رصد شد.”
این کاوشگر به‌عنوان خواهر کاوشگر ونرا ۸ طراحی شده بود. ونرا ۸ در ژوئیه سال ۱۹۷۲ با موفقیت به سوی زهره پرتاب شد و توانست به‌عنوان دومین فضاپیما روی سطح این سیاره فرود آید. پس از فرود، ونرا ۸ توانست حدود ۵۰ دقیقه اطلاعات ارزشمندی از سطح داغ و پرتنش زهره به زمین ارسال کند قبل از آنکه بسوزد.
سرگذشت عجیب کاسموس ۴۸۲
پس از شکست در مأموریت، کاسموس ۴۸۲ به چند بخش تقسیم شد که شامل بدنه اصلی و سطح‌نشین بود. بخش اصلی این فضاپیما در سال ۱۹۸۱ وارد جو زمین شد، اما سطح‌نشین آن به‌طور تقسیم‌ناپذیری در مداری بی‌ثبات باقی ماند و بیش از نیم قرن در فضای اطراف زمین سرگردان بود.
این سطح‌نشین با وزن ۴۹۵ کیلوگرم و ارتفاع یک متر به دلیل طراحی خاص برای مقاومت در برابر شرایط دشوار زهره ساخته شده بود. کارشناسان احتمال می‌دهند که درصورتی که بازیابی شود، تا حد زیادی سالم مانده باشد. البته با توجه به توافقات بین‌المللی نظارت شده توسط سازمان ملل، هر قطعه باقی‌مانده از این فضاپیما متعلق به روسیه خواهد بود.
خطرات احتمالی سقوط زباله‌های فضایی
فرود بدون حادثه کاسموس ۴۸۲ باعث نوعی آرامش شده است اما دانشمندان از گذشته اعلام کرده بودند که احتمال آسیب به افراد بسیار کم است. بنیاد ارواسپیس کورپوریشن می‌گوید:
“هرچند خطر صفر نیست، احتمال اینکه فردی توسط کاسموس ۴۸۲ آسیب ببیند، بسیار کمتر از احتمال برخورد با صاعقه است. اگر این فضاپیما تا سطح زمین سالم باقی می‌ماند، احتمال خطر تنها حدود ۰٫۴ در ۱۰ هزار بود که این رقم کاملاً در محدوده امن قرار دارد.”
زباله‌های فضایی؛ چالشی جهانی
سقوط پرسروصدای این کاوشگر شوروی زنگ خطر افزایش زباله‌های فضایی سرگردان در مدار زمین را به صدا درآورد. در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲، چهار موشک لانگ مارچ ۵بی چین، که قلب برنامه‌های فضایی این کشور هستند، در مکان‌هایی همچون سواحل عاج، بورنئو، و اقیانوس هند سقوط کردند. همین‌طور در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ قطعاتی از موشک‌های اسپیس‌ایکس در مزارعی واقع در ایالات واشنگتن آمریکا و دامداری‌هایی در استرالیا فرود آمدند.
آژانس‌های فضایی جهان تلاش خود را برای ردیابی و مدیریت بیش از ۳۰ هزار قطعه بزرگ از زباله‌های فضایی در مدار زمین ادامه می‌دهند؛ هرچند بخش قابل توجهی از قطعات کوچک‌تر همچنان نظارت‌ناپذیر باقی مانده‌اند.
