شهریه ۵۰۰ میلیونی مدارس خاص!
۱۰:۳۲ – ۲۲ ارديبهشت ۱۴۰۴ باشگاه خبرنگاران جوان – داستان شهریه‌های مدارس غیرانتفاعی به فصل ترسناکش رسیده است. جایی که اولیاء دانش‌آموزان باید چوب تورم و افزایش هزینه‌ها را چند برابر بیشتر بخورند و سر آخر هم به اجبار دست به جیب شوند و شهریه‌های نجومی پرداخت کنند. باورش سخت است، اما پیگیری‌های هفت‌صبح از افزایش ۸۰ تا ۱۰۰ درصدی شهریه برخی مدارس غیرانتفاعی خبر می‌دهد.
نکته قابل‌تامل اینکه مدیران مدارس غیرانتفاعی، افزایش قابل‌توجه اجاره و هزینه‌ها را دلیل اصلی افزایش قیمت شهریه‌ها اعلام می‌کنند. این در حالی است که رقم اعلامی آنها بیش از دوبرابر نرخ تورم سالانه است. گفت‌و‌گو با اولیای دانش‌آموزان هم نشان می‌دهد اغلب مدیران مدارس غیرانتفاعی به شهریه مصوب وزارت آموزش و پرورش توجهی نمی‌کنند و با شگرد‌های خاص قانون را دور می‌زنند.
شهریه ۵۰۰ میلیونی مدارس خاص!
۳۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان! دخترک امسال قرار است کلاس اول را تجربه کند. شهریه‌های اعلامی مدارس مختلف به اولیا از ۳۰ میلیون تومان شروع می‌شود و به ۱۲۰ میلیون تومان می‌رسد. کارمند بودن پدرومادر سبب‌شده تصمیم بر مدرسه غیرانتفاعی باشد: «هرجور حساب و کتاب کنید برای کلاس اول مبلغ بالایی است.» مادر «مهلا» بر این باور است این مدارس از شرایط اولیا سوءاستفاده می‌کنند: «به دلیل فوق‌برنامه‌ها دیرتر تعطیل می‌شوند و این نکته مثبتی برای اولیای کارمند است. هرچند همین فوق‌برنامه‌ها بهانه‌ای شده‌اند برای متغیر بودن شهریه در مدارس غیرانتفاعی.» او از همکارانش شنیده مدارس خاص و بین‌المللی حتی تا ۵۰۰ میلیون هم شهریه طلب می‌کنند. چندی پیش هم یکی از خبرگزاری‌ها درباره آگهی یک مدرسه آنلاین نوشت که شهریه آن دلاری و رقمی بین ۹ هزار تا ۱۸ هزار دلار بود.
دوست دارم سری میان سر‌ها دربیاورد
«سیمین» مادر دو پسر است و ساکن مشهد؛ یکی دوره ابتدایی و دیگری متوسطه اول: «امسال برای پسرم که کلاس سوم است ۴۰ میلیون خواستند و برای دیگری ۶۰ میلیون. مبلغ بالایی است. هزینه فوق‌برنامه‌ها هم هست.» او از آن دسته مادرانی است که دوست دارد بچه‌هایش از هم‌نسلانشان عقب نمانند: «مثل گذشته نیست که تنها مدارس دولتی را داشتیم و همه در یک سطح بودیم.
الان مدارس متنوعی وجود دارند. آدم دلش می‌خواهد در حد توان بهترین را برای بچه‌هایش مهیا کند.» همسر «سیمین» با شرکت خارجی همکاری دارد و درآمدش بد نیست: «شرایط مالی‌مان بد نیست، اما گاهی اوقات از برخی خواسته‌های خودم می‌گذرم تا بچه‌ها در مدارس خوبی درس بخوانند.» «قاسم» از اهالی یزد است و دختری در مقطع متوسطه اول دارد: «۴۰ میلیون شهریه خواستند، البته هزینه سرویس و فوق‌برنامه‌ها هم به آن اضافه می‌شود.»
او شغلش آزاد است و سال‌های خیلی طولانی پشت نیمکت‌های مدرسه ننشسته: «خودم دیپلم هم ندارم. دوست دارم «شقایق» سری میان سر‌ها دربیاورد و برای خودش کسی شود.» پدر برای تامین هزینه مدرسه دختر، پولی که به ارث برده را پس‌انداز کرده: «چاره چیست. بچه، سرمایه آدم است، نمی‌شود که به امان خدا رهایش کرد تا جایی که بتوانم می‌فرستمش مدرسه خوب.»
پیش‌ثبت‌نام تنها با نرخ سال گذشته
۱۸ مدیر مدرسه عزل شدند؛ به دلیل دریافت شهریه خارج از نرخ مصوب. به همین بهانه مدیرکل آموزش‌وپرورش شهر تهران به مدارس غیردولتی هشدار داده: «تیم‌های نظارتی در سطوح منطقه‌ای، استانی و وزارتخانه داریم. سامانه ثبت شکایات هم فعال است.» به گفته مجید پارسا، پیش‌ثبت‌نام تنها با نرخ سال گذشته مجاز است، بنابراین دریافت شهریه بیش از نرخ مصوب، تخلف به حساب می‌آید. طبق آمار‌های منتشر شده سال گذشته، مدارس غیردولتی بیش از هزار شکایت داشتند؛ شکایاتی که در نهایت منجر به صدور ۵۵۰ رای شدند. ۷۸ رای به تخلفات قطعی اختصاص یافت و ۱۸ مورد هم منجر به عزل مدیر شدند در این میان یک مدرسه هم تعطیل شد.
تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش شهریه
طبق گزارش‌های منتشر شده در سال تحصیلی که پشت‌سر گذاشتیم ۴۰ درصد مدارس غیرانتفاعی شهریه‌شان از ۱۰ تا ۲۰ میلیون بود، البته شهریه ۳۴ درصد مدارس هم ۲۰ تا ۳۰ میلیون تعیین شد. ۱۴ درصد از این مدارس هم شهریه دریافتی‌شان بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون بود. ۶ درصد دیگر بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون و شهریه ۲.۵ درصد بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون تعیین شد. ۱.۵ درصد این مدارس شهریه‌شان ۶۰ تا ۷۰ میلیون و کمتر از یک‌درصد مدارس بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون دریافت کردند. طبق آمار‌های منتشر شده در سال تحصیلی پیش‌رو -۱۴۰۴-۱۴۰۵- شهریه مدارس غیرانتفاعی ۱۵ الی ۲۰ درصد افزایش را تجربه خواهند کرد.
تعیین سقف برای شهریه فوق برنامه مدارس غیردولتی
در میانه مخارج مدارس غیرانتفاعی، فوق‌برنامه‌ها، هزینه مضاعفی بر دوش خانواده‌ها هستند. به‌واقع هرساله به وقت شروع سال تحصیلی، مدارس غیردولتی به بهانه آمادگی بیشتر دانش‌آموزان در امتحانات و یادگیری بیشتر پای فوق‌برنامه‌ها را به ماجرا باز می‌کنند. هزینه‌ای که بسته به پایه دانش‌آموز و معلم و استادی که برای برگزاری فوق‌برنامه‌ها دعوت می‌شود در نوسان است. اهمیت شاید هم حاشیه‌های این مسئله تا جایی بوده که در سال‌جاری نمایندگان مجلس به آن ورود پیدا کرده و برای شهریه فوق‌برنامه مدارس غیردولتی سقف تعیین کردند. نکته اینکه دریافت بالاتر از این سقف مساوی با جریمه و برخورد با مدرسه خاطی است.
اختلاف ۱۵ برابری شهریه بین گران‌ترین و ارزان‌ترین مدارس
برخی بر این باورند موجودیت و فعالیت مدارس غیرانتفاعی عدالت آموزشی را زیرسوال می‌برد، این در حالی است که به گفته محمد داوری، سخنگوی سازمان معلمان، ۱۵ تا ۲۰ درصد کل دانش‌آموزان در مدارس غیرانتفاعی تحصیل می‌کنند. این در حالی است که ۴۰ درصد تمرکز مدارس غیرانتفاعی در ۵ کلانشهر است. داوری به «هفت‌صبح» می‌گوید: «البته مدارس غیرانتفاعی در مناطق محروم ۳۰ تا ۵۰ درصد از نرخ مصوب پایین‌تر هستند. اگرچه در شمال شهر مدارس غیرانتفاعی گاهی ۲۰۰ تا ۴۰۰ درصد بالاتر از نرخ مصوب مطالبه می‌کنند.»
او توضیح می‌دهد: «پایین بودن شهریه مدارس غیرانتفاعی از مصوبه، در شهر‌های کوچک‌تر به دو دلیل برمی‌گردد. یکی اینکه خانواده‌ها توان پرداخت ندارند، دوم اینکه هزینه‌های ساختمان، پرسنل و خدمات در این شهر‌ها پایین‌تر است، بنابراین همین شهریه‌های پایین‌تر هم برای آنها صرفه اقتصادی دارد.» سخنگوی سازمان معلمان از اختلاف ۱۵ برابری شهریه بین گران‌ترین و ارزان‌ترین مدارس غیرانتفاعی هم می‌گوید.
همه بحث‌ها، تحت تاثیر مدارس لاکچری!
بنابر گفته‌های سخنگوی سازمان معلمان، اغلب رسانه‌ها در باب گفتن از مدارس غیرانتفاعی تحت‌تاثیر مدارس لاکچری کلانشهری همچون تهران هستند، بنابراین می‌توان گفت تصور عموم از مدارس غیرانتفاعی و شهریه‌ها یک تصور مبتنی بر واقعیت نیست. داوری معتقد است شهریه مصوب مسئله ۶۰-۷۰ درصد این مدارس نیست ولی نکته قابل تامل این است که هربار صحبت از مدارس غیرانتفاعی به میان می‌آید، چالش‌برانگیزترین مسئله، موضوع شهریه‌هاست.
او اظهار می‌کند: «درخصوص مدارس غیرانتفاعی متاسفانه همه بحث‌ها رها شده و تنها به شهریه‌ها پرداخته می‌شود.» شاید یکی از دلایلی که شهریه‌ها همیشه مسئله جنجالی رسانه‌ها بودند، نبود بانک اطلاعاتی یکپارچه از جریان مالی مدارس باشد. البته ابهام در تعریف قانونی «امکانات ویژه آموزشی» و مقاومت برخی ذینفعان قدرتمند در برابر اصلاحات هم از دلیل دیگر این چالش همیشگی هستند. با این تفاسیر سخنگوی سازمان معلمان بر این باور است مسئله ارائه خدمات برخی مدارس مسئله اصلی است که باید به آن پرداخته شود. به اعتقاد داوری، این مسئله هم ریشه جامعه‌شناسی، هم روانشناسی و هم حقوق کودک دارد که متاسفانه مسکوت باقی مانده‌اند. او می‌گوید: «شهریه‌ها بخش کوچکی از این ماجرا هستند.»
خط و نشان برای متخلف‌ها
احمد محمودزاده، رئیس سازمان مدارس غیردولتی همین هفته گذشته خبر داده بود که: «ما هنوز شهریه‌ای که مصوب و نهایی شده باشد به مدارس ابلاغ نکرده‌ایم.» این در حالی است که اغلب مدارس غیرانتفاعی هم شهریه‌ها را به خانواده‌ها اعلام و هم هزینه‌ها را دریافت کرده‌اند.
نکته جالب اینکه وزیر آموزش و پرورش هم در دیدار با موسسان مدارس غیردولتی جلسه داشته و گفته: «حقوق مردم و حقوق دانش‌آموزان باید خط قرمز ما باشد.» علیرضا کاظمی در حاشیه این جلسه و مقابل دوربین صدا و سیما برای مدارس متخلف خط و نشان کشیده که: «با مدارس متخلف شدیدا برخورد می‌کنیم.»
حالا باید منتظر ماند و دید به روال هر سال آموزش و پرورش در مقابل این تخلفات روشن، سکوت پیشه می‌کند یا این بار آن طور که وزیر گفته با مدیران متخلف مدارس شدیدا برخورد می‌شود.
مو لای درز این نقشه نمی‌رود!
«افشین» که پسرش را امسال در پایه یازدهم ثبت‌نام کرده از شگرد مدارس غیرانتفاعی برای تخطی نکردن از شهریه مصوب آموزش و پرورش می‌گوید: «من سال گذشته پسرم را یکی از مدارس محله دروس ثبت‌نام کردم. شهریه مدرسه ۱۲۰ میلیون تومان بود. اما امسال در مدرسه زمزمه‌هایی مطرح شده که خبر از شهریه‌های ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومانی می‌دهد. چون می‌گویند فضای مدرسه را قرار است تغییر بدهیم. گفته‌اند مدرسه از خیابان منظریه در محله دروس به قیطریه منتقل می‌شود.
تازه این رقم بدون هزینه‌های جانبی است که معمولا مدارس در طول سال تحصیلی از اولیاء طلب می‌کنند. مثلا هر سال دانش‌آموزان را به اردو می‌برند و مبالغ جداگانه‌ای می‌گیرند. همچنین لباس مدرسه یا برنامه‌های علمی و تفریحی هزینه جداگانه‌ای دارد. نکته جالب اینکه وقتی برای ثبت‌نام مراجعه می‌کنیم فرمی در اختیار ما قرار می‌دهند که در آن شهریه مدرسه را براساس ارقام مصوب آموزش و پرورش باید تکمیل کنیم.
سال گذشته این رقم ۵۰ میلیون تومان بود. هم می‌دانند که این ارقام واقعی نیست و صرفا برای نشان دادن به بازرسان آموزش و پرورش منطقه است. بعد از تکمیل فرم حتما باید چند چک به امور مالی مدرسه بدهیم و تا پایان سال مبلغ درخواستی مدرسه را پرداخت کنیم. البته مبلغ مصوب را هم همان جا باید کارت بکشیم. فیش واریزی ضمیمه فرم می‌شود و درنتیجه با امضای والدین همه چیز قانونی است و هیچ تخلف شهریه‌ای هم صورت نگرفته است. در واقع مو لای درز نقشه‌شان نمی‌رود.»
استعلام شهریه سال جدید به نشانی mosharekatha.ir
طبق اعلام آموزش‌وپرورش، مدارس مجازند تا ۴۰ درصد شهریه مدارس را برای فوق‌برنامه‌ها طلب کنند. به عبارت ساده‌تر اگر شهریه مدرسه‌ای ۱۰ میلیون تومان برآورد شده، مدرسه برای فوق‌برنامه‌ها در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ تنها ۴ میلیون تومان مجاز است، دریافت کند. بی‌شک مبلغ بالاتر مساوی است با برخورد. بنابر اعلام آموزش‌وپرورش والدین برای استعلام شهریه مدارس غیردولتی می‌توانند به سایت مدارس یا مشارکت‌ها به نشانی mosharekatha.ir مراجعه کنند.
اجازه افزایش ۴۰ درصدی شهریه، تنها برای باکیفیت‌ها
در سال تحصیلی که گذشت، الگوی شهریه مدارس غیرانتفاعی تغییر کرد؛ تغییراتی که شامل حال مدارسی شد که از نظر کیفیت امتیاز بالایی را به خود اختصاص داده بودند. تصمیم‌ها سال گذشته بر این بود که مدارس با ارائه مستندات و دریافت مجوز از سازمان مدارس و مراکز غیرانتفاعی اجازه افزایش ۴۰ درصدی شهریه را داشته باشند. در همان برهه طبق اعلام رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی، شهریه مدارس غیرانتفاعی بین ۱۰ تا ۸۰ میلیون تومان بود. اگرچه پایه تحصیلی و امکانات ارائه شده توسط مدرسه در میران شهریه تاثیر مستقیم داشت.
منبع: روزنامه هفت صبح
