ضرورت بازنگری و تحول در فرهنگ، هنر و آموزش
۱۳:۵۹ – ۲۲ ارديبهشت ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان – تازه‌ترین نشست مدیران هنرستان‌های هنرهای زیبای سراسر کشور با حضور نادره رضایی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدمصطفی آذرکیش معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش، محمدحسین اسماعیلی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری، بابک رضایی مدیرکل دفتر موسیقی، آیدین مهدی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی و تعدادی دیگر از مدیران وزارت فرهنگ و وزارت آموزش و پرورش طی سه نشست تخصصی با موضوع‌های مختلف در تالار رودکی برگزار شد.
بازنگری و تحول در «فرهنگ»، «هنر» و «آموزش»
نادره رضایی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست ضمن قدردانی از مدرسان، هنرآموزان و مدیران هنرستان‌های هنرهای زیبای سراسر کشور در توسعه و ارتقای فعالیت‌های کمی و کیفی آموزش‌های هنری اظهارداشت: در این دوره بیش از هر چیز به دو موضوع مهم می‌اندیشم؛ نخست، سرنوشت نسل جدید و دوم، رونق بخشیدن به هنر. بیش از هر زمان دیگری احساس می‌کنم نیازمند بازنگری اساسی در روندها، تعاریف، ساختارهای اداری و روش‌های ناکارآمدی هستیم که صرفاً به تکرار آنها عادت کرده‌ایم.
وی گفت: پس اگر قرار باشد تحولی امیدبخش رخ دهد، باید نشانه‌های عینی داشته باشد. به جرات می‌گویم فراوانی تعداد مدیران و اشخاص خاص و صحبت‌های تکراری در این جلسه اهمیت چندانی ندارد؛ آنچه مهم است، این است که در نشست بعدی هزینه‌های حضور حداقل یک دانش‌آموز دختر و پسر از هر هنرستان را تقبل کنیم و بستری ایجاد کنیم تا خودشان بتوانند آزادانه درباره دغدغه‌ها، چالش‌ها و کمبودهایشان سخن بگویند.
رضایی افزود: به عنوان نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شورای عالی آموزش و پرورش معتقدم آموزش و پرورش در عین اینکه مهمترین وزارتخانه هر کشور است، در کشور عزیزمان هم مهمترین و هم مظلوم‌ترین نهاد در کشور است. در تعامل با دانش‌آموزان هنرستان‌ها دریافته‌ام که در شورای عالی آموزش و پرورش، این نهاد بیش از هر زمانی نیازمند توجه جدی است.
معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: واقعیت تلخ این است که تصمیمات آن شورای عالی، در نهایت توجهی به نیازهای واقعی دانش‌آموزان ایران امروز ندارد. معتقدم حضور نمایندگان واقعی دانش‌آموزان در شورای عالی آموزش و پرورش ضروری است، باید باور کنیم فاصله ما با جامعه و به ویژه با نسل جوان روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
وی اظهارداشت: نکته کلیدی اینجاست که همه ما – صرف نظر از جایگاه سازمانی – در چرخه بوروکراسی گرفتار شده‌ایم. ما روزانه تصمیم می‌گیریم اما کمتر به نیازهای واقعی مردم توجه می‌کنیم. در حالی که بخشی از حل این مشکل، ایجاد فضای گفت و گوی واقعی با جوانان و باور به ظرفیت‌های آنهاست. ما در عرصه عمومی، گاه با سناریوهایی مواجه می‌شویم که هدفشان اقناع صوری ماست. پس همه ما موظفیم خواسته منطقی و معقول، انرژی و اشتیاق جوانان را آموزش کارا و در مسیر توسعه برای ایران به‌کار بگیریم و هر سیاستگذاری که این انرژی را نادیده بگیرد، محکوم به شکست است.
رضایی گفت: پیشنهاد می‌کنم در نشست بعدی، میزبان همکارانمان از وزارت آموزش و پرورش و فعالان فرهنگی استان‌ها باشیم – کسانی که در سخت‌ترین شرایط، بار مسئولیت هنر را به دوش می‌کشند. ما باید باهم بیندیشیم که در شرایط امروز ایران چه باید کرد و با جسارت بیشتر، تصمیمات درست – هر چند دشوار – را عملی کنیم. البته که تجربه این مدت به من آموخته که راه حل‌های اساسی از طریق همفکری با صاحب‌نظران و توجه به فرصت‌های موجود قابل دستیابی است. همه ما در کنار هم باید با نگاهی عقلانی و امیدوارانه گام برداریم، حتی اگر مسیر پرچالش باشد. ما بسیاری از راه‌ها را حتی آغاز نکرده‌ایم، چرا که در مسیر پرسنگلاخ از مواجهه با مشکلات و هزینه‌های احتمالی می‌هراسیم.
معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: به اعتقاد من دیگر زمان آن گذشته که سیستم اداری ما مانند دهه‌های ۶۰ و ۷۰ عمل کند. نسل جدید حاضر است در چارچوب‌های منطقی قرار گیرد اما این به معنای پذیرش نظم یکطرفه نیست بلکه ساختارها باید پویا باشند و فضای گفت و گو دگرگون شود. به هر حال بنده از همه همکارانم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور استان‌ها، دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری و عزیزان در آموزش و پرورش قدردانی ویژه‌ای می‌کنم و خوشحالم که در این مدت به واسطه همین تلاش‌ها و مساعدت‌ها توانستیم گام‌های کوچکی برداریم.
رضایی اظهارداشت: ما به زودی با سفرهای استانی، بیش از پیش در خدمت دوستان خواهیم بود. معتقدم کانون تحولات واقعی در شهرستان‌هاست – جایی که امید زنده‌تر و امکان بهبود ملموس‌تر است. البته که تهران را هم باید با نگاهی جدید دید، امیدوارم از این پس بتوانیم جلسات مشترک پرباری بین حوزه‌های فرهنگ، هنر و آموزش و پرورش با محوریت نیازهای نسل جدید برگزار کنیم و مطمئنم با این رویکرد، شاهد اتفاقاتی نو و مثبت خواهیم بود.
برابری آموزشی، نماد همبستگی ملی است
سیدمصطفی آذرکیش معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش نیز در این نشست اظهارداشت: همان‌طور که شما به خوبی آگاهید، هنر یکی از ارکان هویت و فرهنگ ما و ظرفیتی بی‌نظیر برای انتقال ایده‌ها و احساسات محسوب می‌شود. هنرستان‌های هنرهای زیبا نیز برای ما جایگاه ویژه‌ای دارند و سال‌هاست که همکاری بسیار خوبی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته‌اند. به نظر من این نشست‌ها می‌توانند به کاهش چالش‌هایی که خانم رضایی هم به برخی آنها اشاره کرد، کمک کنند.
وی گفت: اگر بیاموزیم که با نگاهی ملی (و نه جزیره‌ای) دور یک میز بنشینیم و مسائل کشور را مطرح و حل کنیم، کار بزرگی انجام داده‌ایم. این همان رویکردی است که دکتر پزشکیان با تمام توان در نظام تعلیم و تربیت پیگیری می‌کنند و به نظرم این یک فرصت بی‌نظیر است و نشان می‌دهد که ما به وفاق و همبستگی ملی نیاز داریم. خوشبختانه، این اراده در دستگاه‌های اجرایی به وضوح دیده می‌شود و ما در همین مدت کوتاه نیز شاهد آن بوده‌ایم.
آذرکیش با ارائه آماری در حوزه توسعه هنرستان‌های هنرهای زیبا بیان کرد: در گذشته، در هر استان حداقل یک هنرستان دخترانه و یک هنرستان پسرانه داشتیم و با همکاری وزارت ارشاد، افزایش این روند را پیش بردیم. همچنین، نخستین المپیاد آموزش هنر را برگزار و شاهد اتفاقات بسیار خوبی هم در هنرستان‌های جدیدالتأسیس مناطق محروم بودیم.
معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش افزود: سال ۱۳۹۵ نیز کمک کردیم تا اساسنامه مدارس وابسته اصلاح شود و آموزش و پرورش بتواند امکانات بیشتری را به کار بگیرد. هدف اصلی هنرستان‌های وابسته هم این است که از ظرفیت مراجع تخصصی در حوزه هنر (که شما عزیزان هستید) استفاده کنیم. ما آمادگی داریم تا با اصلاح اساسنامه حتی دروس عمومی را نیز به گونه‌ای تنظیم کنیم که فضای بیشتری برای همکاری فراهم شود. در هر حال، منابعی که در اختیار ما و شماست، اموال عمومی و بیت‌المال هستند. بنابراین نباید سخت‌گیری بی‌موردی وجود داشته باشد. به مدیران کل استان‌ها نیز تأکید کرده‌ایم که به مسائل ملی بیندیشند و برای برابری آموزشی تمام دانش‌آموزان تلاش کنند. این همان چیزی است که رئیس‌جمهور به صورت ویژه پیگیری می‌کنند یعنی برابری آموزشی، نماد همبستگی ملی است.
وی اظهارداشت: اگر می‌خواهیم همه فرزندانمان از فرصت‌های هنری در هنرستان‌های تحت مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهره‌مند شوند، باید چالش‌های پیش رو را با همکاری یکدیگر حل کنیم. در غیر این صورت، می‌توانیم به وضعیت موجود ادامه دهیم و بگوییم؛ «چند صباحی آمدیم و رفتیم!» اما آنچه اهمیت دارد، این است که کاری انجام دهیم که در آینده، با مرور گذشته‌مان، بگوییم؛ «ارزشش را داشت» و امروز، بالاترین مقام اجرایی کشور، تمام‌قد از نظام تربیت و آموزش باکیفیت دفاع می‌کند و اگر من و شما از این ظرفیتی که رئیس‌جمهور ایجاد کرده، بهره‌مند نشویم، فردا در برابر وجدان خود پاسخی نخواهیم داشت.
آذرکیش گفت: به هر ترتیب این نشست برایم بسیار ارزشمند بود و شخصاً علاقه‌مند بودم که در خدمت شما باشم و از نظراتتان استفاده کنم. صحبت‌های شما ایده‌ها و اندیشه‌های ارزشمندی دارد که می‌تواند به بهبود مسیر آموزش کمک کند. قطعاً وزارت آموزش و پرورش آمادگی کامل دارد تا با همکاری شما، شرایط بهتری برای دانش‌آموزان فراهم کند.
معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش افزود: به وجود تک تک مدیران، فرهنگیان، مربیان و همه عزیزانی که در سراسر کشور تلاش می‌کنند، افتخار می‌کنم. ما باید این کشور را باهم بسازیم، زیرا هیچ‌کس از خارج نمی‌آید تا به ما کمک کند. اگر باهم متحد باشیم، می‌توانیم ایران را آباد، مقتدر و امن نگه داریم. شما در هنرستان‌ها تلاش می‌کنید تا محیطی امن، حمایتی و باکیفیت ایجاد کنید. دغدغه‌هایی هم که مطرح کردید، نشان از دلسوزی و تعهد شما دارد. هدف شما ارائه آموزش باکیفیت و خروجی مطلوب از نظام تعلیم و تربیت است. دانش‌آموزان هنرستان‌های هنرهای زیبا باید بتوانند آنچه را آموخته‌اند، در بازار کار و جامعه به خوبی به کار گیرند. ما باید دانش‌آموزانی تربیت کنیم که در دنیای هوش مصنوعی و متاورس، هم از فرصت‌ها استفاده کنند و هم در برابر چالش‌ها اقدامات مؤثری انجام دهند.
جمع‌آوری و تدوین نظام مسائل مربوط به هنرستان‌های هنرهای زیبا
محمدحسین اسماعیلی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری وزارت فرهنک و ارشاد اسلامی نیز در این نشست اظهارداشت: خوشبختانه طی مدت زمانی که میزبان برگزاری نشست مدیران هنرستان‌های هنرهای زیبای سراسر کشور بودیم، جلسات بسیار خوبی را برگزار کردیم و دوستان مسائل مختلفی را مطرح کردند. برهمین اساس قرار شده نظام مسائل مربوط به هنرستان‌ها را جمع‌آوری کنیم. در حقیقت، همت همه‌جانبه در مجموعه وزارتخانه می‌تواند به رفع مشکلات کمک کند. در جلسه آتی شورای مدیران استان‌ها هم موضوع آموزش و پرورش یکی از مهمترین اولویت‌ها خواهد بود.
وی افزود: با توجه به اهمیت موضوع و حضور همکارانی که در مجموعه آموزش و پرورش فعالیت می‌کنند و با نگاه ارزشمند جناب آقای دکتر صالحی و خانم رضایی به حوزه آموزش و هنرستان‌های هنرهای زیبا، آینده روشنی را برای این حوزه متصور هستم. امیدوارم با کمک همه دوستان، بتوانیم این تحول را محقق کنیم. البته مسائل و مشکلات بسیار است؛ ما باید با تعهد و تلاش جمعی، به موضوعاتی مانند محتواها، استانداردها و منابع آموزشی بپردازیم که متأسفانه بعضی از آنها قدیمی، ناکارآمد و به‌روز نیستند.
اسماعیلی بیان کرد: هنرستان‌ها ظرفیت بسیار عظیم و گسترده‌ای دارند و ما میراث‌دار سابقه ۱۰۷ ساله این حوزه هستیم که باید به آن توجه ویژه داشته باشیم چرا که آیندگان درباره عملکرد ما در این دوره قضاوت خواهند کرد. امیدواریم با هم‌افزایی کنونی، بتوانیم گام‌های مثبتی برداریم.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری وزارت فرهنک و ارشاد اسلامی اظهارداشت: در مدیریت هنرستان‌های هنرهای زیبا، از یک سو بحث تربیت هنرمند مطرح است و از سوی دیگر فرهیختگی، هنر و مسائل فرهنگی اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین، مقررات آموزشی و چالش‌های پنهان این حوزه نیز نیازمند توجه است. خوشبختانه در جلسات اخیر، نگاه فرهنگی بارها مورد تأکید قرار گرفته است. ضمن اینکه باید به این نکته نیز واقف باشیم که هنرستان‌های هنرهای زیبا را نمی‌توان با هنرستان‌های فنی مانند برق، صنعت یا کشاورزی مقایسه کرد.
اسماعیلی تاکید کرد: به‌روزرسانی این حوزه نیازمند نگاهی ویژه است. خوشبختانه تعاملات جدیدی با آموزش و پرورش و دفتر تحول داریم و قرار است کارها از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش برود. امیدواریم با کمک کارشناسان، هنرمندان و خبرگان این حوزه و با مشارکت هنرستان‌ها، در سال آینده تحولی مثبت در آموزش ایجاد کنیم. آموزش و پرورش نیز این اختیار و تعامل را دارد تا با همکاری ما، این اتفاق را محقق کند.
براساس این گزارش، نشست یک روز مدیران هنرستان‌های هنرهای زیبای سراسر کشور یکشنبه (۲۱ اردیبهشت) طی سه نشست تخصصی به میزبانی دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تالار رودکی تهران برگزار شد.
تبیین سیاست‌های و رویکردهای دفتر آموزش در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی هنرستان‌های هنرهای زیبای و برگزاری جلسه پرسش و پاسخ با حضور مدیران هنرستان‌ها در کارگروه‌های آموزشی، اعتباری، منابع انسانی و اداری از جمله موضوعاتی بودند که در نشست اول مطرح شد. ضمن اینکه بحث و تبادل نظر در موارد اعتباری و منابع انسانی و اداری (با ارائه مطلب مدیران منتخب هنرستان‌ها)، بحث و تبادل نظر در موارد آموزشی نیز از جمله سرفصل‌های نشست دوم بودند.
در نشست سوم هم که با حضور معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرکل دفتر موسیقی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری، مدیرکل هنرهای تجسمی، مدیرکل آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش وزارت آموزش و پرورش، مدیرکل دفتر تالیف و برنامه‌ریزی کتب درسی فنی و حرفه‌ای و کاردانش وزارت آموزش و پرورش و جمعی دیگر از مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، مسائل تخصصی و آموزشی، بحث و تبادل نظر با محوریت حفظ، توسعه و افزایش بهره‌وری مسائل آموزشی و پرورشی مورد توجه قرار گرفت.
منبع: وزارت فرهنگ
