صدور مجوز حرفه‌ای از حرف تا عمل؛ چالشی دیگر برای فوتبال ایران
۱۸:۴۸ – ۲۰ ارديبهشت ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان – صدور مجوز حرفه‌ای یکی از الزامات کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) برای حضور باشگاه‌ها در رقابت‌های بین‌المللی مانند لیگ نخبگان و لیگ قهرمانان آسیاست. این مجوز که بر اساس معیار‌هایی همچون وضعیت مالی، زیرساخت‌ها، مسائل حقوقی، شفافیت مالی، ورزشی و مدیریتی باشگاه‌ها صادر می‌شود، در سال‌های اخیر تبدیل به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در فوتبال ایران شده است. چالشی که مشکلاتی را برای فوتبال ایران به همراه داشته و حتی در برخی موارد نیاز به راستی‌آزمایی هم بوده که این برای جایگاه و شان فوتبال ملی ما خوب نیست.
در حالی که فوتبال ایران در سال‌های نه چندان دور همواره یکی از قدرت‌های سنتی آسیا به شمار می‌رفت، اما در سال‌های اخیر در نبردی پنهان و خارج از زمین بازی، متحمل شکست شده است. نبردی نابرابر و تحت عنوان حرفه‌ای‌سازی (صدور مجوز حرفه‌ای از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا) نه فقط شرط حضور در مسابقات باشگاهی قاره‌ای، بلکه آزمونی برای سنجش بلوغ مدیریتی و ساختاری باشگاه‌های فوتبال است. آزمونی که بسیاری از تیم‌های مطرح ایرانی در آن مردود شده‌اند تا واقعیت‌های فوتبال ما یک‌بار دیگر عیان شود.
مجوز حرفه‌ای به باشگاه‌هایی اعطا می‌شود که در پنج حوزه کلیدی زیرساخت، مالی، ورزشی، حقوقی و اداری و البته استاندارد‌های تعریف‌شده AFC گام برداشته و حداقل‌ها را کسب کرده باشند. هرچند در ظاهر، این روند ساده به نظر می‌رسد، اما واقعیت پنهان آن چیز دیگری بوده که در فوتبال ما بار‌ها و بار‌ها مطرح شده و حاشیه‌هایی را هم رقم زده است.
این در حالی است که حتی تیم‌های نه چندان مطرح عربی و کشور‌های همسایه که نه اسم و رسم و اعتبار فوتبال و باشگاه‌های ما را دارند و نه از هواداران پرشور و متعصب ایرانی سهمی برده‌اند، در بحث مجوز حرفه‌ای گوی سبقت را از فوتبال ما ربوده‌اند. متاسفانه فوتبال ما درگیر باشگاه‌هایی بدون استادیوم اختصاصی، با بدهی‌های مزمن، قرارداد‌های غیرشفاف، ساختار‌های مدیریتی موقت و تغییر و تحولات گسترده است که در روند کسب مجوز خصوصی‌سازی چالش ایجاد می‌کند.
بحث محرومیت برخی از باشگاه‌های فوتبال ایران در سالیان نه چندان دور از رقابت‌های آسیایی آن هم به دلیل عدم کسب مجوز فوتبال حرفه‌ای، زنگ خطری برای فوتبال ما بود که به نظر می‌رسد آن چنان که باید و شاید جدی گرفته نشد. تیم‌هایی که سال‌های نه چندان دور در آسیا افتخارآفرین بودند و رقیبی برای خود نمی‌دیدند به دلیل نبود زیرساخت‌های فوتبالی با چالشی جدی مواجه شدند که اعتبار فوتبال ایران را در آسیا هدف قرار داد. نبود اسناد مالی شفاف، بدهی به بازیکنان و مربیان داخلی و خارجی، نداشتن اساسنامه حرفه‌ای و مواردی از این دست باعث شد تا صدور مجوز حرفه‌ای با فشار مسئولان آسیایی در دستور کار فدراسیون فوتبال ایران قرار بگیرد.
یکی از مشکلات فوتبال ما این است که بسیاری از باشگاه‌های ایرانی به معنای واقعی باشگاه نیستند، در برخی از باشگاه‌های فوتبال ما رابطه بر شایستگی ارجحیت دارد و درآمدزایی پایدار مورد توجه قرار نمی‌گیرد که این خود نیز از چالش‌های موجود در فوتبال ماست. نبود آکادمی‌های واقعی در فوتبال ما نیز یکی دیگر از مشکلات موجود است، هرچند به دلیل همین چالش‌ها و مشکلاتی که مطرح شد فدراسیون فوتبال ایران در سال‌های اخیر تلاش‌هایی را برای آموزش و نظارت بر روند مجوز حرفه‌ای در سطح کشور اعمال کرده است.
بدون شک بدون اراده‌ای فراگیر و حمایت قانون‌گذار، تغییری در این چرخه رخ نخواهد داد. باید تعریف «باشگاه‌داری حرفه‌ای» از قالب شعار بیرون بیاید و تبدیل به برنامه‌ای اجرایی شود تا در این صورت بتوان به نتایج آتی امیدوار بود. خصوصی‌سازی واقعی در فوتبال، تدوین مدل‌های درآمدی پایدار از جمله حق پخش، تبلیغات و توسعه برند، ایجاد الزامات سخت‌گیرانه مدیریتی و حسابرسی مالی، سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش مدیران ورزشی و بازیکنان پایه و توجه به آکادمی‌های فوتبال از جمله مواردی است که باید در چرخه کسب مجوز حرفه‌ای به آن توجه و تاکید داشت.
شاید برخی این نظر را داشته باشند که مجوز حرفه‌ای، محدودیت‌هایی برای باشگاه‌ها ایجاد می‌کند، اما در واقع ابزاری برای توسعه فوتبال است. اگر نگاه‌مان را از حذف و محرومیت، به ظرفیت‌سازی و پیشرفت تغییر دهیم، صدور این مجوز می‌تواند نقطه‌ی آغاز نوزایی فوتبال ایران باشد. در غیر این صورت، همچنان باید شاهد حذف‌های دردناک و عقب‌ماندگی از قافله فوتبال مدرن آسیا باشیم. فاصله‌ای که همین الان هم ایجاد شده و این را در نتایج نمایندگان فوتبال آسیا در رقابت‌های لیگ نخبگان آسیا و سطح ۲ قاره هم دیدیم.
با این شرایط قرار است دهم خرداد مدارک مجوز حرفه‌ای باشگاه‌های ایران جمع‌آوری و در اختیار هیات بدوی و استیناف قرار بگیرد تا به کنفدراسیون فوتبال آسیا ارائه شود. این مجوز برای سال آتی است و باید دید در فهرست تیم‌هایی که در فصل جاری مجوز داشتند (آلومینیوم اراک، استقلال تهران، فولاد خوزستان، فولاد مبارکه سپاهان، گل‌گهر سیرجان، پرسپولیس تهران و تراکتور تبریز) تغییر و تحولی ایجاد می‌شود یا خیر.
منبع: ایرنا
